Systematisch besturen

Organisaties zijn te beschouwen als open systemen omdat zij continue in wisselwerking staan met de omgeving. Het woord systeem is via het Latijn ontleend aan het Griekse woord sustèma, dat ‘organisch geheel’ betekent. Bij systemisch gaat het om het ‘zien’ van de organisatie (en gedrag) als geheel van interacties, verbanden, relaties, afhankelijkheden en causale verbanden. Joseph Bower vergelijkt de organisatie met het menselijk lichaam. In beide gevallen gaat het om complexe systemen en moeten degenen die deze preventief of curatief behandelen, business clinicians en medical clinicians, zich bewust zijn van het totaal, delen en de verbanden daartussen.

De eerste manier om naar een systeem te kijken is als ‘eenheid’, als ‘geheel’. Je kijkt dan naar de eenheid in de verscheidenheid. Een organisatie is een geheel, een eenheid en daarbinnen heb je verschillen, zoals mensen, teams, afdelingen, werkmaatschappijen. Maar een organisatie als geheel bestaat ook uit verschillende processen, structuren en systemen. Het denken in samenhang (wholeness) en evenwicht zijn handreikingen uit de systeemtheorie en behulpzaam bij het besturen en managen van organisaties en veranderingsprocessen.

Dynamic Change gaat uit van 4 bepalende praktijken of (bedrijfsvoering)coördinaten (richting, consistentie, samenhang en feedback) voor het systematisch aanpassen of besturen van de organisatie, zie hier. Deze praktijken zijn ontleend uit een onderzoek van Steven ten Have (2002).

Deze coördinaten zijn niet geschikt voor maximum crises situaties die vergen dat ingrepen voor alles gericht zijn op de korte termijn en onmiddellijke financiële resultaten. Het werkt voor ondernemingen die kiezen voor de lange termijn, voor stakeholder value als tegenwicht voor shareholder value en voor stabiel topmanagement in plaats van hire-and-fire en gelukzoekers.